Przejścia graniczne Unii Europejskiej ze względu na jej ciągły rozwój na przestrzeni czasów stale się zmieniają. Różnica między przejściami granicznymi może wynikać przykładowo z natężenia ruchu ludności lub też zależy od rodzaju przejścia. Może mieć ono charakter zarówno regionalny jak i międzynarodowy. Z przejść, które posiadają regionalny charakter zazwyczaj korzysta ludność mieszkająca na terenach przygranicznych.
Państwa, które wstąpiły do Unii Europejskiej czy też Strefy Schengen są zobowiązane zaakceptować między innymi warunki dotyczące ich przejść granicznych. Warunki te dotyczą przede wszystkim zmiany zasad bezpieczeństwa, które państwa wstępujące do Wspólnoty muszą polepszyć w stosunku do tego co było wcześniej. Działania takie to między innymi polepszenie zasobów i środków bezpieczeństwa na granica a także sprawniejsze szkolenie kadry służb granicznych.
Przejścia graniczne to miejsca działania dwóch służb granicznych. Jest to zazwyczaj Straż Graniczna i Służba Celna. Służby te wykonują swoją pracę na przejściach granicznych opierając się wyłącznie na unijnym Kodeksie Granicznym Schengen.
Straż Granicza została już omówiona w poprzednim rozdziale. Służba celna jest taką instytucja, która zajmuje się głównie kontrolą wwożonych i wywożonych towarów. Zadania, które stoją przed Służbą celną to przede wszystkim pobór odpowiednich opłat i kontrola celna. Służba Celna opiera swoje działania na podstawie dokumentu jakim jest Wspólnotowy Kodeks Celny. Kodeks Celny zawiera w sobie przepisy unijne dotyczące obowiązków i praw wszystkich obywateli w sprawie wwozu i wywozu przez nich różnego rodzaju towarów.
Oprócz Wspólnotowego Kodeksu Celnego każdy kraj członkowski ma własne przepisy, regulacje i zasady, które muszą być odpowiednio skorelowane z przepisami unijnymi.
Infrastruktura jest szczególnie ważnym elementem przejść granicznych, która nadaje im funkcjonalność. Dobra infrastruktura wiąże się bezpośrednio ze sprawnością działania służb.
Właściwości infrastrukturalne budynków granicznych maja niebywały wpływ na ruch ludności korzystającej z tych przejść.
Duża liczba przejść granicznych między innymi tych znajdujących się na zewnętrznej granicy UE została wybudowana w latach 90 XX wieku i zazwyczaj są przystosowane tylko do obsługi niedużego ruchu przekraczania granicy.
Duża część przejść granicznych państw po wejściu do Unii Europejskiej została rozbudowana, również ze względu na przepisy unijne. W takiej rozbudowie pomagały tym państwo takie instytucje jak Fundusz Strukturalny czy PHARE.
W dzisiejszej dobie rozbudowa przejść granicznych odbywa się w różnych miejscach na różnie zaawansowanych etapach toteż istnieją duże rozbieżności infrastrukturalne dotyczące przejść granicznych.
Często na przejściach granicznych brakuje obiektów, które miały posłużyć przykładowo do sprawniejszej kontroli czy odprawy celnej.
Pomijając fakty dotyczące kontroli, należy zauważyć w jakich warunkach pracują funkcjonariusze. Stan budynków, które stanowią miejsce i pracy niejednokrotnie jest fatalny.
Jednym z najważniejszych problemów dotykających dzisiaj większości przejść granicznych jest nieodpowiednie oznakowanie czy też niedostatecznie duża liczba pasów ruchu do obsługi dużych liczb osób.
Na przejściach granicznych, szczególnie na tych gdzie odbywa się pełna kontrola a podróżni nieraz muszą czekać godzinami, jest niedostateczna ilość budynków typu poczekalnie, lokal gastronomiczny itd. Często osoby przekraczające granicę mają również problemy ze znalezieniem toalety, której niestety brak.
Przejścia graniczne w Unii Europejskiej i ich infrastruktura.
